Merhaba : )
Bir önceki yazımda, sohbetimizi aktardığım Sevinç Hanım’ın bana ödünç verdiği kitaplar arasında, ilk Michael Foreman’ın ‘Neyse ki, Ne yazık ki’ isimli çocuk kitabını okudum. Başlarda kitap, karakterin çocukken zannettiğim gibi şemsiye ile uçmasıyla beni çok etkiledi. Ancak, Neil Gaiman’ın ‘Babam Süt Peşinde’ kitabını okuduğumda, ‘Neyse ki, Ne yazık ki’ kitabının gücünü keşfedebildim. Çocuk kitaplarını okumaya devam ettikçe, bir kitabın, diğer kitapları anlamak için de var olduğunu bir kez daha görmüş oldum. Ayrıca, çok doğru bir kitap ile çocuk dünyasının kapısını araladığımı anladım.
İki kitap da sıra dışı olayları işliyor olsa da farklı yaş gruplarına hitap ettiği için, farklı formatta yazılmış; okul öncesi kitabı olan ‘Neyse ki, Ne yazık ki’de resimler renkli, büyük ve çok sade, ‘Babam Süt Peşinde’ kitabında ise okul çağı için olması sebebiyle resimler karmaşık, detaylı ve siyah beyaz işlenmiş.
Her ikisini de, gerçekçi kurgularının olmamasından dolayı başlarda sorguladım. Başka kitapları okudukça, sıra dışı kurguların çocuklarda nasıl bir etki bıraktığını tahmin etmeye çalıştım. Sonraki yazılarımda farklı konularda da ele alacağım Svetlana Tiourina’nın ‘Ama Bonbon!’ ve Jess McGeachin’in ‘Uçuş’ kitaplarında, çocukların gerçek ile hayal dünyasının ayırımını yapabilmeleri için, hikâyede yaşanılanların sonunun rüyaya bağlanması veya ‘Evde Denemeyin’ uyarısını görünce anladım ki sıra dışı konuların işlendiği kitaplar, gerçek ile hayal dünyasının ara kesitinde bulunmuyor.
Bu uyarıların, ara çizgide bulunan kitaplar için gerekli olduğunu anladım. Örneğin, bir nesne ile çocuğun konuşturulması tehlikeli sonuçlar doğurabileceğinden sadece nesneleri kendi aralarında konuşturmak gibi. Bu kitaplarda, şu an var olmayan dinozor ve uzaylılarla olay örgülerinin oluşturulması hayal dünyalarını geliştirirken, uyarı gerektirmeksizin, çocuğun bu ayrımı yapabilmesi için seçilen karakterler olduğunu anladım. Bu ince çizgiyi, okuyucuya fark ettirmeden kitaplarında koruyabilen yazarların, kitaplarının değerini görebildim.
İçeriklerinin ortak olmasını keşfetmemden önce bu iki kitabı size beraber açıklamamdaki asıl neden: ‘Neyse ki, Ne yazık ki’ kitabına ismini de veren kelimelerin, ‘Babam Süt Peşinde’ kitabında da karşıma çıkması. Kitaplar çocuklara, Sevinç Hanım’ın anlattıklarını yapıyordu; ‘ne yazık ki’ diyerek olumsuz bir durumu, ardından da ‘neyse ki’ diyerek olumsuz bir durumun olumluya nasıl evrildiğini, işin sonunu tatlıya bağlayarak anlatıyordu. Kitaplar, umutsuzluğa kapılmamıza gerek olmadığını, karmaşıklaşan durumların bir şekilde çözüleceğini, sadece doğru kelimelerle çocuklara anlatılabileceğini keşfetmemi sağladı.
Not: Birçok ödül sahibi Michael Foreman, ‘Neyse ki, Ne yazık ki’de KÖTÜ karakterlerden birinin fiziki büyüklüğü vurgulayarak, güçlü olanların da zayıf noktaları olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde genelde olumsuz olarak algılanan fiziki özelliği küçük olan karakterin dost olarak İYİ gösterilmesinin, algıları kırmasıyla beraber yeni bir algı oluşturabilme olasılığı ise beni hala düşündürüyor.
Hareketli veya üç boyutlu olma gibi farklı özelliklere sahip kitapların dışında da kullanıcısı olan çocuğun, hikâyenin sürecine iki boyutta farklı özellikler ile dâhil edilebileceğini anladım. Anlatılan eylemleri hissettirmek amacıyla, görselde olduğu gibi metinin yerleştirilme şekli, sadece görseller ve metin ile anlatım yapılmadığını bana göstermiş oldu.
Not 2: Birçoğumuzun ‘Sandman’ çizgi romanından uyarlanan ‘Lucifer’ dizisi ile tanıdığımız fantastik ve bilim kurgu yazarı Neil Gaiman’ın, çocuk kitabında zamanda yolculuk temasının işlemesi, çocuklara zaman ve mekan ilişkisini sorgulatıyor olması ile beni okurken çok heyecanlandırdı. Neil Gaiman, yetişkinlere ne kadar güçlü hitap ediyor ise, çocuklara da aynı güçle hitap ediyor.
Ayrıca, kitapta ‘neyse ki’ gibi vurgulanmak istenen kelimelerin farklı punto ve biçimde yazılıyor olması bana yeni bir anlatım biçimi daha göstermiş oldu.
Bir sonraki keşif yazımda görüşmek üzere : )
Neyse ki Ne Yazık ki
Yazar: Michael Foreman
Kır Çiçeği Yayınları, say:32
Babam Süt Peşinde
Yazar: Neil Gaiman
Resimleyen: Skottie Young
Tudem Yayınları, say:128
Ama Bonbon!
Yazar: Svetlana Tiourina
Tudem Yayınları, say:28
Uçuş
Yazar: Jess Mcgeachin
Bilgi Yayınevi, say:32