Art 798 yada Dashanzi bölgesi, Çin’in zamanında Sovyetlerle olan sosyalist birleşme planın bir parçası. Eski bir askeri fabrika olan bu bölge, Dogu Berlin’deki mimarlar tarafından tasarlanmış, mekanlar gün ışığı alan geniş calışma boşluklarından meydana geliyor. Aslında bur fabrika bölgesi burası 798-791-751 diye gidiyor, Çin bir donem tüm askeri fabrikalrina 7 ile başlayan isimler veriyormuş. Burası uzun yıllar Çin ile Dogu Berlin arasındaki beraberligin simgesi olsa da 80li 90li yıllara doğru üretim kapasitesi iyice düşmüş. 90larin sonuna doğru kendilerine yeni mekanlar arayan avantgard sanatçılara alternatif olmuş. Önce sanat akademileri burada calışma yadpRken daha sonra giderek artan stüdyolar, insiyatifler , sergilerler etkinliklerle alanı canlandırmışlar. 2003 yılında bienal gerçekleşmiş, daha sonrasında galeriler artmış, şimdi ise moda butikler, tasarım dükkanları, kafeleri, barları ile bir anlamda soylulaşmış bir alan. Cin’in en aktif güncel sanat üretim alanı ve yonlendiricisi ama tüm mekanların böyle dışardan izole bir sekilde bir araya gelmesi fe kapalı bir bölge oluşturması kafamda soru işaretleri oluşturuyor.
Gün içerisinde kaç tane galeriye girdim, kaç sergi gezdim hatırlamıyorum bile, o kadar çoklar ki. Çinli ve uluslararası sanatçıların işleri, sokaklarda başka işler,galeri binalarının mimarileri birbirinden çok farklı, insan hiç sıkılmıyor açıkcası. Buraya gelen halk da bir yerden sonra sanatı
“entertainment” a dönüştürmeyi basarmış, heykellerin üzerlerinde fotograflar, tablolalarin yanında pozlar vs. Bana sabahki durumu hatırlatıyor.
Hemen buranın yanıbaşında ise yine eski bir fabrika olan d-751 var, burası daha çok tasarım, mimarlık, yeni medya gibi alanlarda etkin konumda. Ben gezerken bir yerde ogrenciler vardı, endüstriyel malzeme ile strukturler kuruyorlardı, gidip konuştuğumda isviçreden geldiklerini buradan bir okulla beraber calışma yaptıklarını anlattılar.
Gercekten çok keyifliydi burayı gezmek, görmek. Ancak soru halen kafamda “bu kadar izole, icine kapalı üretim ve sergileme merkezi ne kadar güncelleğini koruyabilir?”