Sabah erken saatte ulaştığım İznik Çingenelerinin yaşadığı Yeşil Cami Mahallesi’nde geniş aile diyebileceğimiz türden bir ailenin kahvaltı sonrasına konuk oldum. Dede, torun, damat, gelin hepsi bir arada yaşıyorlar. Bölgenin tarım potansiyeli olmasından dolayı buradaki ailelerin hiç biri geçim sıkıntısı çekmiyor diyebilirim. Yaşantılarının refah seviyeleri çok yüksek olmasa da, kendileri yoksulluktan yakınsalar da yılın 10 ayında iş bulabilmeleri, Sakarya ve İstanbul Gettolarına kıyasla daha özgür bir yaşantı sunmuş buradakilere. Şehri çevreleyen surların dışına yerleşmiş olan bu Roman Halkı doğanın içine kurdukları bu tek katlı meskenlerinde yaşantılarını izole etmişler. Belki de tam tersi olmuş olabilir.
Diyagram olarak sur duvarı çizgisiyle ayrılan bu insanların yaşam alanında yetişkin erkekler hurdacılık, meyvecilik ve hamallık yaparak geçimini sağlıyor. Bayanlar İznik sahilinde çiçek satıyor veya günlük temizlik işlerinde çalışıyorlar. İznik’e sonradan yerleşmiş varlıklı insanlar sahil kenarında refah seviyesi yüksek bir bölgeyi teşkil ediyorlar. Onların temizlik ihtiyaçlarını da bu kadınlar karşılıyor. Yerel yönetim bunlar için bu insanlar da yönetim için pek sıkıntı yaratmıyor, çünkü bölgenin bu insanlara kendi tarifleriyle ırgatlara ihtiyacı var.
Kent yaşantısına göre fazla dinamiği yüksek bir hayat yaşıyorlar. Dışlanmış hissetmiyorlar kendilerini fakat temizlik ve kış aylarında oluşan hastalık ortamının farkındalar. Yaptığım sohbetlerde sadece acile çocuklarını götürebildiklerini söylüyorlar. Okumak eğitim almak onlar için hayatın bir parçası değil. Gençlerin okumaması değil cezaevine girmesinden dert yanıyorlar. Yaşam eğlencesiz değil, aksine sıkılmanın imkânsız olduğu bir kümeleşme gözlemlediğimi bildiriyorum İznik’ten.
